O pasado mes de xuño (15-17) celebrouse en Almería o I Encontro Estatal de Avogados e Xuristas sobre Dereito e Discapacidade. Entre os temas tratados destaca a situación das persoas presas con discapacidade na contorna penitenciaria. 

Ana María Castro Martínez, letrada coñecedora e investigadora neste ámbito, participou no evento dando conta das carencias que ten este colectivo. Reproducimos a entrevista publicada na revista digital Law&Trends (Best Lawyers, more Justice) , de que é asidua colaboradora.

  
En que se materializa o seu contacto co mundo penal?

Visito recluídos con discapacidade en centros penais desde o ano 2011, sobre todo, os que teñen discapacidade intelectual e enfermidade mental. A razón de comezar esta tarefa foi a elaboración da miña tese doutoral en UNED que versa sobre o cumprimento da Convención de Dereitos das Persoas con Discapacidade en centros penais. Pertenzo á Comisión Penal do Colexio de Avogados de Pontevedra que atende de forma voluntaria e gratuíta reclusos do centro penal da Lama. Elaborei un traballo sobre o acceso á xustiza do artigo 13 da CDPD na contorna penal. Colaboro con asociacións que asisten reclusos e ex_recluídos con discapacidade intelectual e doenza mental. Escribo para revistas xurídicas abordando materia penal. Participo e organizo Xornadas e Congresos.

Que se puxo sobre a mesa en relación aos reclusos con discapacidade?

Tratouse de expor, aínda que sen ánimo exhaustivo, os problemas cos que se atopan os reclusos que teñen algún tipo de discapacidade. Destacouse a contención da Administración Penitenciaria en relación á dispensación de certos fármacos como os utilizados para a hepatite C documentándoo a través de resolucións ditadas a respecto diso; falta de claridade da Administración na asunción de tratamentos médicos en igualdade de condicións que o resto da poboación; os contaxios por VIH e outras doenzas dentro do centro penitenciario; a falta de facultativos especializados e recursos en xeral na área de Saúde Mental; nulos apoios en materia de comunicación para os reclusos con doenza mental ou con discapacidade intelectual en relación ao seu procedemento xudicial incumprindo o acceso á xustiza do artigo 13 da CDPD; as saídas de prisión cando é recluído con discapacidade onde a maioría non teñen medios para subsistir dado que proveñen das capas máis desfavorecidas da sociedade nin persoa ou entidade que se poida facer cargo deles podendo controlar a súa medicación e continuar o seguimento das súas doenzas; os continuos traslados de centros penitenciarios que prexudica en canto ás citas externas e a obtención do historial médico completo; o descoñecemento do persoal penitenciario do concepto de persoa con discapacidade e os seus dereitos; o incumprimento de porcentaxes mínimas obrigatorios en materia de emprego dentro do centro penitenciario; a desatención no manexo da conflitividade e rexeitamento da contorna en relación con outros reclusos, os illamentos tan negativos para recluídos con discapacidade intelectual ou enfermidade mental.

Cre que é importante ventilar a problemática dos reclusos con discapacidade?

Por suposto que si dado que a sociedade e mesmo os operadores xurídicos descoñece os problemas concretos que teñen estes reclusos.

En que lexislación se apoian?

Lexislación é o que temos dabondo. Desde a propia Convención de Dereitos das Persoas con Discapacidade até a lexislación penal pasando polas normas internacionais de tratamento de reclusos. Non é un problema de lexislación. O que nos atopamos é un problema de aplicación da normativa existente, sobre todo, na fase de execución. Para liquidalo é necesario que os poderes públicos tomen conciencia e interese nesta materia.

Os poderes públicos están concienciados na procura de solucións para paliar os problemas que denunciaron?

Os poderes públicos tomaron conciencia nos últimos anos sobre este colectivo. Modificaron algúns protocolos, implantaron outros de mellora das condicións de reclusos con algunhas doenzas como VIH, hepatites C, tuberculoses, doenzas mentais, patoloxías varias mesturadas con drogodependencias. Mais non é suficiente. Desde aquí fago un chamamento coa intención de que se melloren estes protocolos, implantar novas accións en beneficio destes reclusos que son os grandes esquecidos da sociedade así como a achega de maiores dotacións orzamentarias para adecuar os centros penitenciarios onde cumpren condena ás condicións persoais destes reclusos dado que é a contorna o que ten que adaptarse á persoa con discapacidade e non a persoa con discapacidade á contorna, sen esquecer a necesaria formación do persoal en materia de discapacidade. É importante tamén a adaptación da normativa penitenciaria á Convención de Dereitos das persoas con Discapacidade así como o cumprimento das Directivas europeas xa ditadas nesta materia.