O Goberno prevé que os datos incluídos no próximo ficheiro de pasaxeiros sexan utilizados en investigacións policiais que nada teñen a ver co terrorismo e outros “delitos graves”, cuxa prevención precisamente motivou a creación deste rexistro no Reino de España e o resto de países da Unión Europea. Así figura no Anteproxecto de Lei que acaba de aprobar o Executivo de Mariano Rajoy e ao que tivo acceso El Diario.

 

 

O Rexistro de Nomes de Pasaxeiros (PNR, nas súas siglas en inglés) permitirá ás autoridades accederen a unha serie de datos dos viaxeiros co obxectivo de prever ou detectar a presenza nos voos de sospeitosos de terrorismo ou outros delitos graves. Para iso será creada unha Unidade de Información sobre Pasaxeiros ao que as Forzas de Seguranza do Estado poderán realizar peticións de datos.

Esas solicitudes deberán estar “motivadas e con suficiente base” e sempre deberán responder a investigacións por terrorismo, narcotráfico, trata de seres humanos, corrupción ou outros considerados “delitos graves”. Con todo, unha vez os datos estiveren en poder das Forzas de Seguranza, estas poderán utilizalos en calquera tipo investigación, mesmo nas non xudicializadas, con apenas alegarem que da súa análise obtiveron “indicios” de calquera delito, aínda que non for grave.

É no apartado 9.4 do texto onde o Executivo abre a porta a utilizar o PNR a funcións alleas aos obxectivos da Lei. “Os datos remitidos pola Unidade de Información sobre Pasaxeiros ás autoridades competentes poderán ser obxecto de tratamento posterior por estas, unicamente cos fins específicos de prevención, detección, investigación e axuizamento de delitos de terrorismo e delitos graves, sen prexuízo das actuacións policiais ou xudiciais que puideren ser levadas a cabo no caso de que, como consecuencia do tratamento dos devanditos datos, foren detectados outros delitos ou indicios deles”, recolle o Anteproxecto, que leva a asinatura do ministro do Interior, Juan Ignacio Zoido.

En calquera caso, os delitos delitos “graves” que recolle o Anteproxecto de Lei son calquera que leve aparellado unha condena superior a tres anos de cárcere. Así, son incluídos neste grupo os delitos informáticos ou o de axuda á entrada e residencia de ilegais, entre outros.

A implantación do PNR nos países da Unión Europea vén precedida dunha forte polémica que mantivo paralizado o proxecto na Eurocámara durante varios anos. A intensificación das accións terroristas do ISIS en territorio europeo contribuíu a desbloquear un proxecto criticado por asociacións civís e partidos políticos, que o consideran un ataque á privacidade dos cidadáns.

 

Resultado de imagem para ficheiro dados passageiros voo europa terrorismo pnr

 

O 14 de abril de 2016, o Parlamento Europeo aprobou o proxecto con 416 votos a favor, 179 en contra e 9 abstencións. Os seus detractores continúan pensando que a miúdo os autores dos atentados en Europa son nacionais e residentes en países da UE e non toman un avión para viaxar polos países que integran a Unión. Na posición contraria sitúase, entre outros, o ministro Zoido, quen defendeu o PNR recuperando o caso do cerebro dos atentados de Barcelona, Abdelbaki É Satty, do que dixo podería ter sido detectado nun das súas viaxes a Marrocos de ter existido o ficheiro.

Antes do voo e cando se pechan as súas portas

O Anteproxecto de Lei do Goberno establece o que é un dato PNR. Entre eles figuran o enderezo, o correo electrónico e o número de teléfono utilizados para realizar a reserva do billete e a data en que foi realizada. Tamén o itinerario da viaxe, pasaxeiros frecuentes e todo tipo de información sobre menores de idade, incluída a idade, idiomas que fala ou o enderezo do acompañante.

Esta información deberá ser comunicada polas compañías entre as 48 e 24 horas anteriores á saída programada do voo e unha segunda vez, unha vez pechado o mesmo, é dicir, cando xa ninguén pode acceder ao avión nin abandonalo.

Con esa información que as compañías están obrigadas a fornecer á Unidade de Información sobre Pasaxeiros, esta realizará unha análise e establecerá ‘criterios útiles para identificar as persoas que puideren estar implicadas en delitos de terrorismo e delitos graves’.

“Eses criterios de avaliación predeterminados” non poderán estar baseados “na orixe racial ou étnica, as opinións políticas, as crenzas relixiosas ou filosóficas, a pertenza a un sindicato, a saúde ou a vida ou orientación sexual da persoa”, segundo recolle o Anteproxecto de Lei, que debe pasar agora polo Consello de Estado e o Congreso dos Deputados.

O obxectivo último é poder “realizar unha avaliación dos pasaxeiros, da tripulación, así como de calquera persoa a bordo da aeronave, antes da chegada ou saída programada do voo, a fin de identificar as persoas que puideren estar relacionadas con delitos de terrorismo ou delitos graves”, segundo figura no texto do Executivo.

Os datos PNR facilitados á Unidade de Información sobre Pasaxeiros serán conservados durante cinco anos, mais decorridos seis meses desde a súa recepción, aqueles que permitan a identificación directa do viaxeiro serán “despersonalizados mediante mascaramento”. No prazo posterior ao seis meses será necesaria unha autorización xudicial, aínda que o rascuño tamén prevé simplesmente “unha expresa autorización do responsábel de tratamento dos datos”.

Ao cinco anos deberían ser destruídos, mais, outra vez, o Anteproxecto establece unha relevante excepción. Bastará con que as autoridades antes citadas queiran conservalos alegando que pertencen a un “asunto concreto”. que non ten por que ser unicamente unha investigación xudicial en curso. Tamén pode tratarse simplesmente dunha tarefa consistente en “previr, detectar ou investigar”.

O texto presenta outro posíbel buraco ao tratar as consultas ao ficheiro. “Os rexistros de consulta e transferencia mostrarán, en particular, a finalidade, a data e a hora de tales operacións e, na medida do posíbel, a identidade da persoa que consultou ou divulgou os datos PNR e a identidade dos receptores dos devanditos datos”. Ou o que é o mesmo, pode que o funcionario que acceda aos datos dos cidadáns deixe unha “pegada” da súa consulta, ou pode que non.

 

Resultado de imagem para ficheiro dados passageiros voo europa terrorismo pnr

 

Gardados en “lugares seguros do territorio nacional”

A Unidade de Información sobre Pasaxeiros estará integrada no Centro de Intelixencia contra o Terrorismo e o Crime Organizado (CITCO), contará cun “responsábel da protección dos datos PNR” e estes serán armacenados “en lugares seguros dentro do territorio nacional”.

O director do CITCO e o secretario de Estado de Seguranza terán a potestade de alargar os criterios do PNR a voos nacionais, segundo consideren que existen traxectos que impliquen determinados riscos.

As “autoridades competentes” que poderán solicitar especificamente datos do PNR son as direccións de Policía, Garda Civil, o Centro Nacional de Intelixencia, Vixilancia Aduaneira, xuíces e tribunais, Fiscalía e tamén as correspondentes a aquelas comunidades autónomas que asumiren competencias en materia de seguranza e tiveren unha policía propia, isto é, os Mossos d’Esquadra e a Ertzatinza. Os países membros da UE tamén poderán trocar datos entre si, de forma bilateral ou a través de Europol.

Pedro Águeda

Fonte: El Diario