Os expedientes que afecten á seguranza nacional pasan a depender de Presidencia e establécese un prazo de 50 anos para a desclasificación de documentos.

 

La norma franquista que invoca el Gobierno para no dar información

 

José Antequera

Que unha lei de segredos oficiais franquista estivese vixente non di nada bo sobre a calidade da nosa democracia. Foi Carrero Blanco, man dereita do ditador, quen alá por 1968 rubricou aquela lexislación que tiña por obxecto regular toda información sensíbel cuxo coñecemento público podería supor un risco para a seguranza e defensa do Estado. En realidade foi unha lei promulgada para continuar reprimindo a disidencia, que nos finais dos sesenta pedía cada vez con máis forza reformas e abertira á democracia, e sobretodo para que ninguén no futuro puidese remover os crimes e atrocidades dun réxime sangrento como o que foi instaurado en 1939 a seguir a Guerra Civil.

Desta feita, os dirixentes do réxime fascista garantían que no futuro ninguén os levaría ante un tribunal de Xustiza para os facer pagar por tantos asasinatos, paseos nocturnos, execucións na madrugada, encarceramentos ilegais e xulgamentos sumarísimos. Millares de expedientes altamente perigosos para os hierarcas totalitarios foron gardados en seguranza, baixo chave e durante décadas, co argumento de afectaren a seguranza nacional. Nin a prensa nin os historiadores puideron acceder a eles. Co tempo, os xenocidas foron morrendo, uns de vellos, outros prematuramente, mais a impunidade ficou debidamente salvagardada. A do 68 foi unha lei de amnistía, de facto, para os crimimosos de guerra.

Xa en democracia, ningún dos sucesivos gobernos -nin o da UCD, nin o do PSOE nin o do Partido Popular- se atreveu a derrogar aquela infame normativa, que perdurou até os nosos días. Neses caixóns ocultos suponse que hai un material tan prezado como as sinistras actividades dos aparellos represores do Estado contra os grupos anti-franquistas na clandestinidade, a documentación sobre o 23F (a día de hoxe descoñécese boa parte do complot golpista), os papeis do GAL e a guerra sucia contra ETA, dossieres inéditos sobre os atentados do 11M, os audios confidenciais do CNI, as misións inconfesabeis das cloacas do Estado e os arquivos secretos da Coroa, unha institución que durante cuarenta anos gozou de protección especial, case dereito de bula, e da que hoxe comezamos a saber aspectos obscuros ventilados por xornais internacionais.

Nas últimas horas, o Consello de Ministros anunciou a aprobación do Anteproxecto de Lei de Información Clasificada, tamén coñecido como Lei de Segredos Oficiais, que outorgará ao Ministerio da Presidencia a autoridade para propor a desclasificación de documentos. A primeira grande diferenza é que a partir de agora a competencia no manexo de todo este inxente material dependerá directamente de Moncloa, e non de Defensa como até agora. Todo o control para o presidente do Goberno, todo o poder para un mandatario que cada vez se achega máis ao modelo presidencialista de países como os Estados Unidos, de tal maneira que só se poderá desclasificar un documento se o autoriza o ministerio (o Parlamento, máis unha vez, conta moi pouco). En principio, podería chamar a atención que o Executivo crease catro categorías de protección dos datos -alto segredo, segredo, confidencial e restrinxido- mais esa regulación vai na liña do que xa fixeron outros estados europeos. Máis discutíbel é o prazo de desclasificación dos documentos, que vai do catro ao cincuenta anos segundo a importancia do asunto. Nalgúns casos, o prazo podería prolongarse mesmo por máis tempo.

E aquí é onde comezamos a sospeitar que, máis unha vez, todo está atado e ben atado. A nova lei é tan ríxida, tan férrea e hermética, que perpetua o obscurantismo que a democracia española herdou da lei franquista. A cidadanía ten dereito a saber que foi o que aconteceu nos episodios máis obscuros e transcendentais da nosa historia recente. Nos documentos clasificados está a memoria do último século deste país, un material precioso para reconstruír o noso pasado e saber o que pasou. A transparencia total en todo o que di respecto a aquela documentación -sempre que non supoña realmente un perigo inminente para a seguranza do Estado- debería inspirar o novo texto legal promovido por un Goberno que se supón progresista. Que risco pode correr este país caso se abriren os arquivos para que historiadores e os xornalistas poidan investigar os últimos anos do réxime ditatorial de Franco? Que ameaza podería pairar sobre a nación se foren desclasificados os audios e expedientes do 23F? Abran xa esas caixas do medo e a mentira. Que entre ar puro nesas masmorras e galerías subterráneas dos aparellos represores.

España é unha democracia plena e consolidada. O español é un pobo maduro, unha sociedade política, social e culturalmente preparada para coñecer a súa memoria recente e asumila en toda a súa dimensión e con todas as súas consecuencias. O contrario, continuar ocultándolle a verdade, continuar escamoteándolle as probas materiais dos feitos históricos tal como aconteceron, é tanto como estafalo, tutelalo e tratalo como un pobo inmaturo na liña do que xa fixo o paternal Caudillo no seu día. Seguimos sendo unha nación dirixida e controlada por poderes que non desexan que se saiba a verdade. Tememos estar ante unha lei resultado das urxencias dun presidente en apuros polo caso Pegasus de espionaxe a independentistas cataláns e polo caos xerado por elementos incontrolados das cloacas policiais e do CNI máis que ante unha tentativa espontánea e sincera de contar aos españois o seu pasado recente. A verdade continúa a ser tabú neste bendito país. A ultradereita manda máis do que parece.

Diario16