As peticións de Antonia Jiménez de que se investigue a morte en prisión do seu fillo Manuel case non circulan polas redes. Permanecemos indiferentes porque Manuel é cigano e pobre, porque non é “un dos nosos”. Mais a súa morte é política e, cando ollamos para outro lado, somos responsabeis.
Ángela Davis en 1972 coa astronauta soviética Valentina Tereshkova./ Yuriy Ivanov / Юрий Иванов
En setembro de 2017, Angela Davis veu a Barcelona. As entradas para ver a súa conferencia esgotáronse en poucas horas, a organización montou unha sala paralela para poder seguir a palestra por streaming e en varios locais da cidade propuxéronse visionados en grupo para escoitar a grande Davis, a nosa Davis.
En decembro de 2017, a familia Fernández Jiménez convocou unha conferencia de prensa para denunciar a falta de información e a brutalidade que rodean a morte do seu fillo, Manuel, en réxime de isolamento na prisión de Albocàsser (Castelló II), acontecida en outubro dese ano. Apesar do apoio da Asociación de Ciganas Feministas pola Diversidade, o caso de Manuel non levanta vóo. A noticia da súa morte e as peticións da nai, Antonia, case non circulan polas redes e non se inclúe a súa historia nos casos de mortes recentes sob custodia apesar de estar aí. A morte de Manuel non consegue alzar o vóo nin mediática nin emocionalmente.
Nariz partido, hematomas na frente e marcas na queixada.
É invisíbel..
A nai, Antonia Jiménez, non é Ángela Davis.
Os irmáns Soledad e o cigano Manuel
Ángela converteuse na Davis cando se involucrou nos comités pola liberación dos irmáns Soledad. Un deles, George Jackson, cumpría cadea perpetua por unha serie de acontecementos ocorridos en prisión, nunha traxectoria prisional que comezara co roubo de 70 míseros dólares nunha gasolineira. Unha condena para sempre que, efectivamente, levouno a morrer asasinado no cárcere á idade de 29 anos, dez deles pasados en prisión, sete en réxime de isolamento.
George Jackson era un prisioneiro invisíbel como calquera outro, un preso común que foi politizándose en contacto cos Black Panthers e que gañou unha notoriedade que non lle salvou a vida, ben ao contrario. Mais foi todo o halo xerado ao seu ao redor, e a presenza de persoas carismáticas como unha Ángela que en breve sería a Davis, os que conseguiron que o caso dos irmáns Soledad alzase vóo. Unha decolaxe, reitero, que non serviu para salvarlle a vida, mais que xerou unha certa consciencia sobre a inxustiza do sistema prisional e do sistema carcerario.
Os activismos, como os retrovisores dos automóbeis, temos ángulos mortos, zonas que non ven, que por razóns superpostas e interseccionais xeran espazos de total invisibilidade. Manuel Fernández é invisíbel. Comprobeino nas miñas redes sociais: apesar de pedir en numerosas ocasións que o caso se divulgue, explicando ademais as razóns polas que é importante facelo, esta noticia non se partilla. Manuel é invisíbel, Manuel non é un dos nosos. Son demasiado ciganos e demasiado pobres, el era demasiado preso común e estamos tan afeitas a non ver nin querer ver o pobo cigano que nada que refira a iso nos interesa, conmove. É así que o sistema funciona: creando ángulos mortos e indiferenza aprendida.
Momento do acto informativo co avogado, tía e nai de Manuel, representantes de ARM e de AGFD./ Coordinadora Anti Represión Rexión de Murcia (ARM)
A familia de Manuel Fernández pídenos unha cousa moi concreta: que falemos diso. A súa nai, Antonia Jiménez, quere saber como morreu o seu fillo. Quere que saibamos que tiña 28 anos e boa saúde, e que un día recibiu unha chamada para dicirlle que estaba morto. Comunicoullo unha persoa que nin sequera se identificou, mandaron o cadáver a unha funeraria coa instrución de non mostrar o corpo e coa indicación verbal de enterralo. O relatorio médico-forense falaba de ‘morte natural’ mais o corpo de Manuel tiña o nariz partido, hematomas na frente, negróns nas extremidades e marcas na queixada que lembraban as que deixan as pistolas taser. No comunicado que enviaron os avogados da familia explícase que ‘segundo cifras do Ministerio do Interior de 2016, producíronse 203 casos de mortes en prisión e delas 19 chegaron á Coordenadora para a Prevención e Denuncia da Tortura. De 2001 a 2016, tiveron lugar 3.738 mortes sob custodia e 590 reportáronse a dicha Coordinadora’.
Cando pensamos en presos políticos buscamos a personaxes heroicas capaces de grandes discursos e encarceradas por ideais cos que identificarnos. Podemos identificarnos coas persoas encerradas nos CIE’s ou nos centros de menores, porque supomos que en realidade ‘non merecen’ estar alí. Mais a Davis ten moi elaborado o concepto de prisioneiro político. Nunha contorna de racismo institucional endémico e de grandes desigualdades de clase ligadas tamén ao racismo, non podemos entender como presos comúns presos de comunidades e pobos en situación de violencia extrema sen analizarmos a vertente política do seu encarceramento. Quer dicir, a prisión política é un concepto moito máis complexo do que o que parece na linguaxe habitual.
Un exemplo vindo dos Estados Unidos: apesar de seren substancias moi parecidas, houbo un abismo entre as penas aplicadas ao tráfico e consumo de crack e ao tráfico e consumo de cocaína. Ese abismo encheu os cárceres de pequenos traficantes e pequenos consumidores de crack (racializados e pobres) en tanto os consumidores de cocaína (brancos e de clase media) non eran castigados e non chegaban a prisión sendo o delito idéntico e o perigo social idéntico(1) (2) .
No Estado español as mulleres ciganas son o 1.4% da poboación mais representan o 25% da poboación encarcerada. Non podemos negar a evidencia de que o racismo social e institucional xoga un papel esencial nestes encarceramentos cando achamos ante un índice vinte veces maior de representación dentro dos cárceres que fora. Non podemos negar que estamos ante prisioneiras con vertente política.
Ninguén debería enterrar aos fillos
Ninguén debería enterrar os fillos, e ninguén debería facelo sen saber sequera como morreron. O que reclama Antonia Jiménez e toda a súa familia está na liña mesma da dignidade humana. Foi unha feminista islámica quen me explicou por primeira vez un significado da palabra ‘kafir’ distinto do da súa habitual tradución de ‘infiel’. Kafir, díxome, é aquela persoa que ‘viu’ mais decide non actuar en consecuencia e ollar para outro lado. Aquel ou aquela que decide ser indiferente. Ser kafir é das cousas peores do ser humano segundo o Corán, e desde logo non podo estar máis de acordo: ignorantes somos todas, mais a indiferenza é unha decisión.
É o momento de ollarmos á cara a Antonia Jiménez, de recoñecermos os 600 anos da romafobia de que formamos parte, de facermonos responsabeis da violencia exercida en pasado e en presente contra o pobo cigano e de actuarmos en consecuencia. E este é só un primeiro paso, mais é un primeiro paso que nos están pedindo que demos.
Porque Antonia é tamén una das nosas, e dixemos mil veces que se tocan unha tócannos todas. Porque a nosa Ángela Davis será unha muller cigana reclamando dignidade no momento da morte do fillo.
Podedes ler aquí o comunicado completo da familia.Abaixo o vídeo da conferencia de prensa. Por favor, compartídeos nas vosas redes.
Para quien no tenga el canal murcia, compartir.
Publiée par Fernandez Fernandez sur Jeudi 14 décembre 2017
1 Recomendo nese sentido o documental ’13th’, traducido como ‘Emenda XII’ de Ava DuVernay
2 Outro exemplo destas formas de discriminación e castigo a comunidades enteiras son as políticas da desatención, como aconteceu durante décadas co VIH-SIDA e a falta de investimento público para achar un remedio que, posibelmente, se tería buscado con maior urxencia se as principais poboacións afectadas non fosen homosexuais e/ou pobres racializados.
Brigitte Vasallo
