Yakov Rabkin (Leningrado, 1945) é autor de Ameaza anterior: unha historia da oposición xudía ao sionismo. Desde 1973 é profesor de Historia na Universidade de Montreal. Tamén impartiu docencia en diferentes universidades en Australia, EUA, Franza, Israel, Xapón, Ucraína e Rusia. Alén da súa carreira académica, estudou xudaísmo con diferentes rabinos no Canadá, na Franza e en Israel. E nos anos 80 contribuiu á creación do primeiro Colexio de Estudos Xudeus en Moscovo.

No teu libro Ameaza anterior afirmas que Israel rompe coa tradición xudía. Que queres dicir con esta afirmación?

Temos que entender que historicamente o sionismo emerxiu no fin do século XIX como movemento político que estimulou xente de orixe xudaica, mais en grande medida desxudeizada, quer dicir, ignorante do xudaísmo. Quixeron imitar os nacionalismos étnicos de Europa Central e oriental. Portanto, necesitaron converter a identidade relixiosa nunha identidade nacional laica. Quixeron marxinalizar o fondo mesmo da continuidade xudía que son os preceptos relixiosos que obrigan os xudeus a ser misericordiosos e facer boas accións. Aliás, o proxecto sionista ía contra o Talmud, que prohíbe o retorno masivo e armado á Terra Prometida. Non sorprende que o sionismo provocase unha oposicón xudía moi forte.

Israel creou e/ou eliminou trazos das diferentes comunidades xudías espalladas ao redor do mundo polo feito de crear unha identidade xudía nova e única?

Israel non ten case ningún efecto sobre as comunidades máis practicantes e fortes. Moitas continúan falando Iídiche e opóñense ao uso do hebraico moderno, que consideran como unha invención sionista. As grandes concentracións destas comunidades están en Nova York, Los Angeles, Montreal, Antuerpia, Londres e tamén en Israel. Apesar de todo, moitos xudeus menos relixiosos tomaron Israel como a súa base identitaria. É por iso que Israel ten esta loita gañada e parou as duras medidas que os sionistas utilizaban para impor o hebraico moderno e deslexitimar, así como prohibir, o uso do Iídiche. En Israel foi creado mesmo un departamento de Iídiche, o que demostra que esta língua xa non constitúe un perigo.

Actualmente, en tanto continúa a limpeza étnica contra palestinas e palestinos, tamén continúa a negación das identidades dos árabes xudeus. Como se explica iso nun país que se define como ‘Estado xudeu’?

É unha pregunta complexa. Cando me referin ao nacionalismo étnico fixen unha pausa porque étnico é un termo problemático para referirse ás persoas xudías. Non hai consenso sobre a mera existencia dunha etnia xudaica. Como dixen, o concepto de pobo xudeu desligado do xudaísmo é unha cousa revolucionaria creada co sionismo. O que sí é verdade é que Israel é un estado non árabe e iso é a base das súas políticas.

Cres que o triunfo do sionismo entre as elites occidentais é a causa dos obxectivos coloniais do sionismo?

Está claro. Hoxe, colonialismo non soa positivo mais hai 120 anos, cando se orixinou o sionismo, era totalmente normal. Por exemplo, o brazo financeiro do movemento sionista chamábase Jewish Colonial Trust. O colonialismo sionista era semellante a moitos outros naquela época. Mais en canto os estados que foran colonizadores renunciaron e condenaron esa práctica, o goberno de Israel nunca aceptou ningunha responsabilidade pola expulsión de millares de palestinos, nin pediu perdón polo que fixera, porque continúan facéndoo. Quen pede perdón por unha cousa que fixo ten que deixar de a facer. Neste caso a limpeza étnica contra os palestinos é a continuación do colonialismo de asentamento e da segregación. Israel afirma o seu dereito de facelo e por iso concita a admiración explícita da extrema dereita e o apoio da clase dirixente occidental. Israel encarna a tradición europea colonial que Europa abandonou ante a loita anticolonial impulsionada pola URSS e o movemento socialista. É un país europeo, creado polos europeos, para os europeos. ainda que grande parte da populación ven da África do Norte e da Asia occidental a estrutura é no fundamental europea.

“A lei de nacionalidade xudaica é un paso positivo porque oficializa e normaliza a discriminacións antiárabe que  xa existía desde o inicio do proxecto sionista mais non era tan visíbel. Elimina a necesidade de probar esta discriminación porque a fai evidente”

A última lei de nacionalidade xudía aprobada na Knésset (o parlamento israelita) é proba diso?

É. No meu parecer esta última lei é un paso positivo porque oficializa e normaliza a discriminación antiárabe que xa existía desde o inicio do proxecto sionista mais non era tan visíbel. A lei elimina a necesidade de probar esta discriminación porque a fai evidente.

As comunidades xudaicas son moi diversas. Ten de ser difícil xuntar esta diversidade nun mesmo territorio e crear vínculos de unión entre elas. Como o fai Israel?

Polo medo. O medo é unha arma política moi importante e por definición irracional e visceral. Non preguntamos se o medo é lexítimo e lóxico. O outro día pasaba xunto ao Ministerio de Defensa de Madrid e pregunteime de  que ten que defenderse España? De Portugal? Do Marrocos? Quen son os seus veciños agresivos? A Franza? Mais non nos facemos esa pregunta. Gastan millóns de euros niso mais ninguén se pregunta para qué. En Europa, ao redor das sinagogas sempre hai policía. Parécenos normal, mais non o é nin deberia selo. É a opresión israelita dos palestinos o que fraxiliza as comunidades xudaicas, porque responsabilizan os xudeus do que é e o que fai Israel. Mais os xudeus do mundo, mesmo os mais influintes, non teñen poder político en Israel. É un país soberano e actúa sen ter en conta os intereses dos xudeus. É mais, da óptica israelita, se as súas accións incomodan ou ameazan os xudeos é positivo porque son máis os que emigran a Israel. Por iso mesmo compre separar os xudeus do Estado de Israel no discurso político e mediático. Tamén quero dicir que hai dous anos visitei o Irán e notei que non había ningún soldado ou policía na entrada das sinagogas e institucións xudaicas. O goberno e a opinión pública iranianos condenan o sionismo mais consideran os iranianos xudeus como compatriotas e non os culpabilizan polas actuacións de Israel.

Poderíamos dicir que o sionismo depende do antisemitismo e tamén o fomenta?

É obvio. Theodor Herzl, fundador do movemento sionista, escribiu no seu diario: “os antisemitas serán os nosos mellores aliados e amigos”. Agora vemos que a extrema-dereita europea, con todo o pasado antisemita que ten, admira Israel. É máis, os gobernos israelitas, sobretodo o de Netanyahu, fixeron do antisemitismo unha arma de distracción masiva. Tratan de acusar qualquera crítica a Israel de antisemitismo. É unha política moi eficaz, mais ilóxica.

E así tamén controla a politica respecto aos países do seu contorno, non? Por exemplo o debate sobre as armas nucleares iranianas

“Os gobernos israelitas, sobretodo o de Netanyahu, fixeron do antisemitismo unha arma de distracción masiva. Tildan calquera crítica a Israel de antisemita. É unha política moi eficaz mais ilòxica”

Moita xente se pregunta polas armas nucleares iranianas. En troca, ninguén se pregunta por qué Israel se outorga o dereito de producir e posuir armas nucleares. Talvez porque, na mentalidade colonial, “o home branco” ten todos os dereitos respecto aos outros. Por qué os Estados Unidos, que cometeron agresións militares contra outros países, teñen dereito a ter armas nucleares e non o Irán que non atacou ningún país desde hai séculos? Aliás, o Irán nunca expresou interese en producir armas nuclears e condenounas por seren anti-islámicas.

As novas xerazóns de xudíos toman distancia con Israel. Podería iso axudar a socavar “a lexitimidade xudía” de Israel?

Hai grupos xudeus antisionistas en moitos países, mesmo aquí, e é preciso escoitalos. Estes xudeus non teñen medo da chantaxe emocional e a difamación que a acompaña. Moitos mozos xudeus, educados en valores xudeus liberais, non aceptan o concepto mesmo de “estado xudeu” establecido pola nova lei israelita. É máis, tamén é importante porque subliñan que non se trata dun “conflito entre Palestina e Israel”. Os conflitos teñen lugar entre partes iguais ou comparábeis. Mais o que pasa en Terra Santa é unha ocupación colonial contra a populación civil palestina por parte do Estado de Israel que está armado até os dentes.