A histórica avogada defende Naia Zuriarrain na Audiencia española, onde é xulgada xunto con sete persoas máis acusadas de colaboración con ETA · A fiscalía pídelles oitenta e seis anos de prisión

“Tocáronme os peitos, todo o corpo… Un garda civil premeu os seus xenitais contra a miña parte traseira… Estiveron en todo momento facendo comentarios de índole sexual, humillándome, insultándome…” É o relato da avogada vasca Naia Zuriarrain á Audiencia española, unhas declaracións dunha crueza extrema que se fixeron virais. Mais ela non é a vítima do xuízo, senón unha das acusadas. Xunto con sete avogados máis, é xulgada por colaboración con ETA. A fiscalía pídelles oitenta e seis anos de prisión.

:::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::::

A súa avogada é Jone Goirizelaia, unha figura clave na defensa dos dereitos do independentismo vasco nestas últimas décadas. Entrevistámola para coñecer como vai o xuízo. Defende que, como avogados, só se limitaron a ofrecer cobertura xurídica aos presos de ETA –un grupo xurídico que era chamado Halboka– e pon de manifesto todas as irregularidades cometidas na instrución do caso que empezou fai once anos o ministro do Interior español actual, Fernando Grande-Marlaska.

—Que se xulga, na Audiencia española?

—Xúlganse oito persoas por acusacións de integración e colaboración con ETA, unha delas por unha acusación de tenencia de explosivos. Son uns feitos que se enmarcan do 2009 en diante. Mais resulta que tres xa foron xulgadas anteriormente polos mesmos feitos e polo mesmo tipo delituoso noutro procedemento que se sentenciou no 2019. Por tanto, está clarísimo que hai un non bis in idem. É unha figura xurídica que di que non se pode xulgar unha persoa dúas veces polos mesmos feitos. Dixémolo, mais a sala respondeunos que isto xa se resolvería na sentenza. Se se estima, someteuse estas persoas a un xuízo que non terá ningún resultado práctico. Isto é a vulneración doutro dereito fundamental.

— E o resto, que non foron xulgados en 2019?

— O fundamento xurídico polo cal son xulgados é totalmente nulo. Non hai ningunha proba que ningún colaborase con ETA, e así cremos que se acredita durante as sesións. E así cremos que se demostrará ao final. O caso teríase que resolver cunha sentenza absolutoria. En realidade, son xulgados por ter participado e axudado o colectivo de presos nas accións xudiciais e xurídicas. Axudábanos en calquera aspecto que tivese relación coa súa situación penal e legal.

— E isto é considerado ilegal.

— Si. A fiscalía e as acusacións atenden a uns informes do CNI e din que todo aquilo que facían os avogados era por orde de ETA. E que, por tanto, é delito.

— Esta causa nace con Grande-Marlaska no 2010 e xúlgase agora, máis de dez anos despois. Por que?

— Basicamente por varias vicisitudes xudiciais. Algunhas das cuestións que habemos ir presentando as defensas non se resolveron nos momentos procesuais en que correspondía, houbo momentos en que as comisións rogatorias non se convocaron, tivemos moitas dificultades para conseguir que se desclasificasen documentos do CNI… Todo isto fixo que o procedemento se alargase moito. Mais quero deixar claro que esta dilación foi consecuencia da mala actuación dos órganos xudiciais durante os diferentes momentos procesuais. Isto tería que ter unha incidencia directa no procedemento cando se chegue ás conclusións. Defenderemos a existencia dunha atenuante de dilacións indebidas.

— As declaracións de Zuriarrain e Agirre en que narran as torturas fixéronse virais. Como as vivistes na sala?

— Non fixeron máis nada que explicar o sufrimento e todo aquilo que lles pasou cando foron detidas e postas a disposición da Garda Civil. As declaracións falan por si mesmas e sobre todo, tiveron unha consecuencia. Estas dúas declaracións pasaron o protocolo de Istambul, un protocolo recoñecido internacionalmente para ver se as manifestacións que fai unha persoa que foi sometida a torturas e o denuncia son críbeis. Ademais, as súas torturas son incluídas no informe sobre a tortura que fixo o goberno vasco, aprobado polo parlamento, e que fixo un forense recoñecido, o Dr. Etxebarria.

— Denunciáronas cando pasou?

— Si, e foron arquivadas ao cabo de moi pouco tempo.

— O responsábel de investigar as torturas era Grande-Marlaska?

— Non recordo se aínda era o instrutor do caso. Mais si que se que a persoa que lles tomou declaración foi Grande-Marlaska, e ela relatoulle todo aquilo que pasara. E non fixo nada. Isto é así.

— Como valorades o papel de Grande-Marlaska na apertura desta causa?

— Foi o xuíz instrutor e vulnerou dereitos fundamentais coa actuación que fixo desde o comezo. Cando foron declarar, non foron asistidas polos seus avogados de confianza; non lles levantou a incomunicación; relatáronlle torturas en dependencias xudiciais e non fixo nada; a maioría dos acusados eran avogados en exercicio e tiñan arraigamento social, mais enviounos a prisión preventiva durante un tempo; ordenou a detención e a entrada e cacheo nos despachos profesionais de avogados, e vulneraron o segredo e a confidencialidade dos avogados cos seus clientes porque os puideron citar a declarar… Unhas cantas cousas que desde o meu punto de vista vulneran os dereitos fundamentais de todos os acusados.

— Unha sentenza do TEDH di que Grande-Marlaska non investigou denuncias de torturas.

— Si, unha resolución condenou o estado español por ter vulnerado dereitos fundamentais e non investigar a fondo as denuncias de torturas, que despois arquivou. Tamén pasou no 2010. Non se investigou practicamente nada das torturas e arquiváronse os procedementos. Mais tense que destacar que hai un informe da Garda Civil, que o corpo recoñeceu que existía, que contén unha boa presa de frases en que se di que se ten que dar un trato exquisito a algúns detidos e que respecto do resto, a actuación ten que estar encamiñada a conseguir verificar as imputacións. As declaracións policiais de Naia e Saioa ratifican as imputacións e despois foron negadas en sede xudicial. Son unha das principais probas que sustentan este xuízo.

— Que irregularidades máis considerades que houbo durante o proceso?

— Ademais de defender o non bis in idem, tamén puxemos de manifesto todas as irregularidades que se cometeron nos cacheos nos despachos dos avogados. En concreto, no dos avogados de Biscaia, onde había unha persoa en nome do decano do colexio de avogados que no acto de cacheo fixo constar unha serie de irregularidades que o invalidan. Tamén presentamos todas as cuestións que teñen que ver co CNI, porque quizais fixo detencións ilegais dos avogados, escoitas ilegais, actuacións no procedemento que non son documentadas mais que si que fixeron… Todo isto afecta o dereito a ter un xuízo con garantías.

— Interveñen tanto o CNI como a Garda Civil española. Temedes que as súas acusacións e informes teñan un peso excesivo no desenlace final?

— Calquera penalista volo dirá. Teoricamente, todos somos iguais ante a lei, e, segundo di a constitución, ninguén ten máis dereitos nin máis prerrogativas ca outro. Mais as declaracións de calquera forza do estado español si que teñen maior credibilidade, o que fai que non haxa unha situación de igualdade. Por iso presentamos recursos en contra, para evitar que as probas do CNI e a Garda Civil non sexan periciais. Porque fan a valoración e dan as conclusións ao xuíz.

— Sorprendeuvos o silencio da ministra de Igualdade española, Irene Montero?

— Ben é verdade que da ministra de Igualdade sorpréndenme moitas cousas; moitas cousas que fai e outras moitas que non fai. Non teño ningunha valoración concreta. Non sei se, neste caso, como é un procedemento xudicial en curso, non tiña que valoralo. Mais contrasta coas cousas que fai e di en relación con Juana Rivas. Ela ha de saber por que.

— Esta causa é un caso claro de “Todo é ETA”?

— Entendo que si. É o último de todos estes xuízos que comezaron na Audiencia española e que seguían esta máxima. Curiosamente, xúlgase cando xa non hai ningunha actividade de ETA; disolveuse, cesou a loita armada e a sociedade do País Vasco está nunha situación política que mira ao futuro. É un xuízo anacrónico que nos quere devolver ao pasado.

— Atopades algún paralelismo co proceso contra os políticos independentistas cataláns?

— Hai paralelismos moi evidentes e claros nos dous procesos, sobre todo se nos fixamos na maneira de actuar dos xuíces instrutores e nos informes policiais. Ao final, nos dous casos, o estado ten un obxectivo moi claro: incentivar a desmobilización das bases independentistas. Pensan que coa represión a xente botarase atrás. Tamén creo que, a pesar de todo isto que tenta o estado contra o independentismo vasco e catalán, non conseguiu o seu obxectivo. Os líderes do proceso e o movemento catalán non desistiron de querer decidir. E no País Vasco pasou o mesmo. É certo que se terán que reformular as decisións tomadas e terase que buscar unha maneira mellor de poder decidir. Espero que, por encima dos xuízos e as sentenzas xudiciais, se solucionen os dous conflitos políticos dando a palabra aos cidadáns para que poidamos decidir.

Fonte: VilaWeb