Centos de persoas foron golpeadas e encerradas en centros de detención, incluídos menores e vítimas de tortura, despois de permaneceren cen días nun acampamento situado frente a un centro de refuxiados de ACNUR en Trípoli. MSF atendeu 68 persoas feridas. Hai tres meses sufriron outra batida que as expulsou das vivendas e que terminou con 4.000 persoas detidas.
Chegaron de madrugada e déronlles dez minutos para despexaren o acampamento. Dez minutos para recolleren as tendas en que máis de mil persoas levaban cen días durmindo e protestando pacíficamente, en plena rúa, frente a un centro de atención a requerentes de asilo do Alto Comisionado das Nacións Unidas para os Refuxiados (ACNUR) en Trípoli, a capital dun país, Libia, que hai once anos que non existe.
A batida tivo lugar a noite do pasado domingo e non escatimou en violencia das forzas de seguranza de Libia, autoridades dun estado falido en mans de milicias armadas e con dous gobernos paralelos que nin sequera foi capaz de celebrar as eleccións previstas para decembro. Contodo, segue sendo un dos principais muros que Europa, sobre todo Italia, levantou na África para bloquear a migración irregular. Aínda que iso supoña encerrar centos de millares persoas nun inferno de torturas, extorsión, escravitude e abusos regados con diñeiro público.
Na operación do domingo houbo disparos ao ar, algún ferido de bala, outros tantos por arma branca, pancadas e detencións arbitrarias que concluíron no encerramento de máis de 600 persoas, incluídas mulleres e crianzas, no centro de detención de Ain Zara, ao sur da cidade. Así o denunciaron os propios migrantes e confirmaron fontes da ACNUR na Libia e a ONG Médicos Sen Fronteiras (MSF) e Alarm Phone.
Un porta-voz de ACNUR en Libia asegura que durante a madrugada, as forzas de seguranza libias “realizaron disparos ao ar cando algunhas persoas tentaron escapar” da batida e que demoliron as tendas de campaña e confiscaron ou destruíron as pertenzas” dos migrantes. Confirma que houbo unha operación “similar” frente ás oficinas principais da ACNUR, onde había outro protesto menos numeroso polas mesmas razóns que o de Trípoli.
Os detidos foron introducidos á forza en autobuses, segundo documentaron en varios vídeos subidos a Twitter, e transferidos ao que denominan “un campo de concentración para migrantes” ao sur de Trípoli. “Apañaron todos desprevenidos, as tendas de campaña foron reducidas a cinzas e os refuxiados arrestados pola forza e levados aos campos de concentración de Ain Zara”, publicou un dos porta-voces do protesto.
MSF, que dá asistencia médica desde 2016 nalgúns centros de detención de migrantes no país, informou que atendeu 68 persoas feridas no centro de Ain Zara, das que sete foron transferidas a hospitais da cidade. “Tratamos pacientes con feridas de arma branca, marcas de golpes e signos de shock e trauma causados polas detencións forzosas. Entre eles había persoas que foran golpeadas e separadas dos fillos durante as batidas”, asegura Gabriele Ganci, coordenador xeral da ONG en Libia. A mesma fonte engade que neste centro xa había centenares de refuxiados e requerentes de asilo detidos “en celas ateigadas e en condicións de vida precarias”.
Segundo denuncian desde hai tres meses en redes sociais os propios migrantes, o protesto esixía protección á ONU e a súa evacuación a un terceiro país seguro para eles. Acabaron acampando ás portas deste centro de ACNUR, que xa estaba fechado, despois de seren expulsados das súas casas en outubro, após unha batida que os deixou totalmente desamparados. Eran nais con bebés, mulleres grávidas, vítimas de violencia sexual e torturas, persoas que tentaran chegar a Europa en balsas en varias ocasións, mais foran devolvidas polos garda-costas libios.
Todos se organizou para informar a diario sobre a súa situación, en redes e através nunha páxina web que crearon para presionar pola súa evacuación após meses vivindo á intemperie.
“Infelizmente, a ACNUR non pode evacuar todos os refuxiados en Libia xa que non temos suficientes ofertas de reasentamento”, asegurou en Twitter Vincent Cochetel, enviado especial das Nacións Unidas para o Mediterráneo central e occidental. Despois de meses paralisados, os voos de evacuación para requerentes de asilo na Libia foron reanudados en outubro de 2021, aínda que se realizan con contagotas, basicamente a Níxer e, en menor medida, a Italia, e só en casos de extrema vulnerabilidade.
Casas destruídas e 4.000 detidos hai tres meses
Todos os arrestados na última batida chegaran alí despois de no pasado outubro millares de persoas migrantes e requerentes de asilo teren sido despexadas á forza das súas vivendas, que foron derrubadas, na cidade de Gargaresh, dez quilómetros ao oeste de Trípoli, onde se concentran millares de persoas migrantes, sobretodo de países subsaharianos.
O Ministerio do Interior libio informou na altura da detención de 4.000 persoas nunha batida contra a inmigración ilegal e o narcotráfico. As Nacións Unidas e as escasas ONG que traballan no terreo deron fe da violencia empregada entón. “Migrantes desarmados foron acosados nas súas casas, golpeados e tiroteados”, dixo a coordenadora humanitaria da ONU para Libia, Georgette Gagnon, segundo recolleu Al Jazeera.
Segundo as informacións reportadas, houbo polo menos un morto e 15 feridos, e entre as persoas detidas había tamén mulleres e menores. O obxectivo das autoridades libias era a deportación das detidas aos seus países, aínda que nada se sabe do paradeiro real destas persoas nun país onde os centros de detención oficiais están en mans de milicias con relacións estreitas cos traficantes de persoas.
87 millóns de euros para a Garda Costeira libia
Tamén abundan ao longo e largo da Libia tétricos sotos onde grupos criminais encerran, torturan, extorsionan ou venden como escravos os migrantes antes de estes poderen partir para a Europa nunha balsa. Ou despois de seren interceptados no alto mar e devolvidos a este inferno polos gardacostas libios, financiados por Italia e a UE para impediren o máximo número posíbel de chegadas ao vello continente.
Desde 2017 até 2020, a UE desembolsou 408 millóns de euros para a xestión migratoria en Libia
A situación foi documentada por numerosas ONG, polo Alto Comisionado das Nacións Unidas para os Dereitos Humanos ou pola Organización Internacional para as Migracións (OIM), tamén adscrita á ONU. Mais os fondos europeos destinados á formación e equipamento dos gardacostas libios non deixaron de aumentar. Desde 2017 até 2020, a UE desembolsou 408 millóns de euros para a xestión migratoria na Libia.
Polo menos 87 millóns foron destinados á formación e equipamento dos gardacostas que, apesar do seu nome oficial, son heteroxéneas milicias armadas que controlan diferentes territorios após a guerra civil que acabou co réxime de Gadafi.
As Nacións Unidas contan con case 32.500 migrantes devoltos a Libia en 2021. Aos que hai que sumar 50.500 entre 2017 e 2020, segundo cifras do Consello de Europa.
Camuflados entre partidas con fondos para a axuda ao desenvolvemento do Fondo Fiduciario da UE para África, Bruxelas financia o bloqueo de persoas migrantes, a súa ateigamento nos criticados centros de detención e tamén os chamados “retornos voluntarios” de persoas aos seus países, xestionados pola OIM. Até 2020, máis de 50.000 persoas acolléronse a este programa, segundo o Consello de Europa. A OIM cifrou en 2020 en máis de 600.000 os migrantes e requerentes de asilo no país, a maioría procedentes de Malí, Chad, Exipto e Sudán. Todos países inmersos en conflitos armados, salvo o Exipto, onde o xeneral Ao Sisi se fixo co poder despois do golpe de estado militar en 2013.
