Entrevista a José Antonio Martín Pallín, ex-maxistrado do Supremo, sobre a situación xudicial de Juan Carlos I na secuencia dos seus negocios na Suíza .

.

————————

 

Esperaba que Juan Carlos I marchase do estado español?
—Apareceron publicadas unhas cantas cousas, mais creo que ninguén o esperaba. Sería pretensioso dicir o contrario. Agora hai que ver que decisión toma a procuradoría do Supremo, se continúa adiante coa investigación ou se a arquiva. Se a encerra, iso ainda deixa aberta a posibilidade das denuncias pola acción popular perante os xuíces. Ora, que resposta darán o xuíces habendo unha recusa da fiscalía? Creo que é bastante previsíbel.

Que lle parece o debate terminolóxico sobre se Juan Carlos I é un fuxitivo?
—É curioso. Colocáronme a mesma cuestión no caso de Carles Puigdemont e sempre sostive que Puigdemont estaba a disposición da xustiza española no espazo xudicial europeo, no cadro da euro-orde. Portanto, unha persoa que está dentro deste ámbito non pode ser considerada fuxitiva. Outra cousa é se marcha para o Brasil ou a República Dominicana.

E se Juan Carlos I abandona o ámbito da euro-ordre?
—Xa veremos. De momento, di estar á disiposición da xustiza española. Aliás, compre respectarmos os ritmos procesuais, ainda non foi formulada ningunha imputación. Será un fuxitivo o dia que se negue a colaborar coa investigación ou, se o caso se agrava, se negue a voltar a España cando for requerido para facer frente ás súas responsabilidades. De momento, non me parece que a palabra ‘fuxitivo’, en termos procesuais, sexa correcta. No sentido político, xa é outra cousa.

E se chega ese momento e Juan Carlos I recusa colaborar?
—Daquela si que poderíamos falar de rebeldía procesual. E pasaría algo vergoñoso, un mandado de captura ou unha petición de extradición contra un ex-xefe de estado.

Afecta dalgún modo ás investigacións o feito de o rei emérito español estar desaparecido e ilocalizábel?
—Creo que o goberno ten noticias directísimas de onde está. E se a procuradoría acha oportuno tomarlle declaración, logo será localizado. De feito, o seu avogado dixo que está á disposición da xustiza. Creo que é tan sinxelo como chamar o avogado e dicirlle que queren tomarlle declaración. Nun primeiro momento, o feito de estar desaparecido non afecta a investigación procesual. Dito iso, compre dicir que a investigación non se basea na fiabilidade do señor Villarejo ou no posíbel resentimento de Corinna Larsen. Non, non e non. A investigación fundaméntase nunhas contas bancarias reais, uns IBAN e uns rexistros e unhas notas dos movementos de diñeiro. Os feitos están indelebelmente escritos.

A marcha de Juan Carlos I pode ser interpretada como unha asunción de culpa?
—Iso é subxectivo. En calquer caso, o máis lóxico non é abandonar España se se está pendente dunha investigación. A defensa tamén podería ter presentado unha contra pericial e dicir que o diñeiro non procede do rei da Arabia Saudita, mais nada diso aconteceu. Portanto, todo apunta a que o que ten o procurador suízo, que parece comunicou aos seus homólogos do Supremo, é auténtico, certo e con indicios moi sólidos.

Que pensa do papel do goberno español, que parece ter participado na marcha de Juan Carlos I?
—O goberno topou cun problema espiñoso, falando claro. É evidente que ningún executivo tería querido ter a cuestión sobre a mesa, mais penso que non teñen intención de facer completamente inmune Juan Carlos. Agora deixaron o caso en mans dos tribunais, que son os que se han de pronunciar realmente. Eu case non faria reproches políticos ao goberno, porque a situación é realmente complicada.

—Sería posíbel pedir responsabilidades ao goberno español se Juan Carlos I recusase colaborar?
—Políticas, si, mais xudiciais, non. Porque a non presentación de Juan Carlos non depende da cooperación co executivo, a non ser que se demostre que lle dixeron ‘marcha e non contestes’. De momento, o que fixeron foi pór unha especie de torniquete nunha hemorraxia. Ora, se non se retira a tempo, haberá risco de trombose.

Ve posíbel un xuízo contra Juan Carlos I no Supremo?
—Iso depende do tempo e da ímpeto procesual. Agora  mesmo estamos nunha encrucillada que non é sinxela para o país. Temos de demostrar á comunidade internacional que somos un estado con consciencia democrática e que aceptamos valores básicos, como por exemplo que todos somos iguais perante a lei. Dito isto, se se arquiva o caso porque se considera que non hai indicios de delito, pareceríame escandaloso. En troca, se se arquiva porque hai indicios mais se considera que Juan Carlos era inviolábel, sería un golpe moi forte á cidadanía e á dignidade do país. A mim, como cidadán, enervaríame, sobretodo porque se aplicaría unha interpretación da inviolabilidade en termos absolutos. É unha cousa medieval e que no está prevista no dereito internacional nin nas democracias avanzadas.

O caso tamén podería ser arquivado por prescripción dos delitos, non?
— Esta cuestión tamén se ten en conta. O feito é que o ‘presente xeneroso’ de 65 millóns de euros tería de ter acabado en mans do Patrimonio Nacional, tal como aconteceu coa residencia da Mareta (Lanzarote) que lle deu o rei da Xordania. De feito, Juan Carlos quería quedar con ela, mais Sabino Fernández Campo convenceuno de que sería un escándalo e transferiuna ao Patrimonio Nacional. Non hai dúbida de que a doazón existe e, en lugar de pór o diñeiro a disposicón do estado, tentou lavalo pasándoo a unha fundación cunha conta corrente na Suíza. Con diferenza aos delitos fiscais, que prescriben ao cabo de cinco anos, os delitos de lavado de diñeiro prescriben ao cabo de dez anos.

Daquela ainda hai marxe para actuar.
—Hai, mais tentar aplicar os cánons procesuais e legais a unha situación como esta, que vai moito máis alá, non ten sentido. O mal xa está feito.

Què pode pasar coa investigación suíza?
—Estou de ferias e non tiven tempo de consultar a lexislación suíza. Mais, sen dúbida, trátase dun cidadán non suízo que cometeu un posíbel delito fora da Suíza, onde si hai rastros deste deito. En principio, sen prexuízo de ter unha opinión mais fundamentada cando o estude, dubido que a Suíza poda actuar.

As investigacións poden afectar Felipe VI? O seu nome apareceu como beneficiario das fundacións Lucum e Zagatka.
—Á persoa de Felipe VI creo que non, mais á institución da coroa é indiscutíbel.

Por que cre que non lle retiraron o título de rei emérito?
—Iso é unha cuestión política. A figura do rei emérito foi creada por decreto, coa torpe intención de blindar Juan Carlos, mais ficou claro que desde 2014, cando abdicou, xa non era inviolábel. No fin, só é un título que foi outorgado por decreto e por decreto pode ser retirado.

Antes mostrouse moi crítico coa inviolabiliade. Como é que ainda están vixente?
—Está vixente en España e noutras constitucións. Mais noutras monarquías, en que tamén hai inviolabilidade, esta pérdese de maneira reatroactiva cando se abdica. É o caso dos Países Baixos e de Bélxica, onde os tribunais civis atribuíron ao rei Albert II unha paternidade. Aqui pasou o contrario, esgrimiuse a inviolabilidade de Juan Carlos I para parar investigacións sobre posíbeis paternidades. É o summum do disparate xurídico. Como dixen antes, a inviolabilidade absoluta vai contra o dereito internacional.

Pode desenvolver esta idea?
—España asinou a convención de Viena sobre inmunidades e privilexios dos xefes de estado e dos embaixadores, que actúan como os seus representantes no estranxeiro. Neste tratado establécese que a inviolabilidade ten límites: as actividades propias do cargo de xefe de estado. Quer dicir, que non pode facerse extensiva a todo. Agradaríame ver que pasaría se Juan Carlos, en lugar de ter un fraquiño polas mulleres máis xovens que el, gustase das crianzas. Se o rei fose pederasta, continuaría sendo inviolábel? Como o defenderían os constitucionalistas máis recalcitrantes diante da cidadanía? Repito, a inviolabilidade é para aqueles actos propios dun xefe de estado

Cales son os actos propios dun xefe de estado?
—Aquí poderíamos ter unha longa conversa sobre que cousas son propias dun xefe de estado e que cousas non. E se iso afecta determinadas decisións ou situacións politicas que o involucren. Mais a inviolabilidade non pode protexelo cando fai cousas claramente fora do seu ámbito de actuación. Citei a pederastía, mais podería ter dito a tortura ou moitas outras cousas.

Cobrar unh comisión milionaria por ter mediado na adxudicación dunha obra faraónica?
—Creo que non é a función dun xefe de estado.

Ve factíbel un referendo sobre o modelo de estado en España?
—É preciso reformar a constitución e todos sabemos cal é o réxime para o facer. É unha vía complexa, porque comporta disolver as cortes e convocar un referendo, mais non é imposíbel. Non pasa nada por debatermos novas formas de estado. En Bélxica, no fin da Segunda Guerra Mundial, co rei Leopoldo, fíxose e non pasou nada. De feito, gañou a monarquía, por pouco, mas gañou [ri]..

Oriol Bäbler – VilaWeb