O Observatorio para a Protección dos Defensores de Dereitos Humanos, programa conxunto da Organización Mundial Contra a Tortura (OMCT) e da FIDH, solicita a súa intervención urxente ante a seguinte situación en España.
Descrición da situación:
O Observatorio recibiu con seria preocupación informacións de fontes fidedignas sobre os actos de estigmatización, persecución e a criminalización en contra do Sr. Iñaki Rivera, director do Observatori del Sistema Penal i els Drets Humans (OSPDH)[1] e do Sistema de Rexistro e Comunicación da Violencia Institucional (SIRECOVI), que defende os dereitos humanos dos presos e as vítimas de Violencia Institucional [2].
Segundo a información recibida, o Sr. Iñaki Rivera está citado a declarar o 18 de setembro de 2019 como denunciado ante un Xulgado de Instrución de Barcelona. A citación prodúcese por causa dunha denuncia do sindicato de prisións de Comisións Obreiras, que lle atribúe difamar os funcionarios de prisións, por denunciar a existencia de malos tratos nos centros prisionais, nunha intervención na televisión pública catalá TV3 [3]. Outro sindicato de prisións, CSIF, instou o Sr. Iñaki Rivera a rectificar a súa intervención nese programa televisivo, sob advertencia de accionar un segundo proceso penal por difamación en contra del, que aínda non foi formalizado. Na actualidade o proceso xudicial está nunha fase inicial, sen saber cal será o criterio da Fiscalía e do Xuíz instrutor ao seu respecto. O Código Penal español castiga as calumnias con publicidade cunha pena que pode chegar até os dous anos de prisión.
O Observatorio encadra estes procedementos xudiciais en contra do Sr. Iñaki Rivera nun contexto de hostilidade, desprestixio, criminalización e represalia do mesmo, polo seu arraigado labor de denuncia dos malos tratos e da tortura nos centros prisionais. Na secuencia da participación do Sr. Iñaki Rivera no referido programa de televisión, o 29 de novembro de 2018, intensificouse a campaña de ataques en contra del por parte dalgúns sindicatos de funcionarios do sistema prisional [4]. Alén da persecución xudicial, o Sr. Rivera recibiu graves descualificacións e estigmatizacións, e os funcionarios de prisións promoveron a prohibición de entrada do Sr. Rivera nos centros prisionais da Catalunya.
A campaña de ataques aumentou no cadro da presentación en novembro de 2018 dun relatorio do SIRECOVI sobre violencia institucional [5] en que se contabilizan polo menos 106 casos de violencia institucional en Catalunya entre decembro de 2016 e setembro de 2018, dos cales o 67,9% se producíron contra persoas sob custodia en centros prisionais.
O Observatorio denuncia a existencia dun contexto en España en que se observa unha tendencia ao uso indebido do dereito penal contra declaracións e mensaxes protexidas pola liberdade de expresión, incluíndo observacións críticas coa actuación dos corpos policiais do Estado ou outros funcionarios e representantes do Estado, mediante o recurso a tipos penais como delito de odio, difamacións ou enaltecemento do terrorismo. Estes feitos teñen unha clara intención e efecto inhibitorio, impactando negativamente sobre o exercicio de dereitos como a liberdade de expresión e reunión, o que foi denunciado en numerosas ocasións polas organizacións da sociedade civil [6], así como por parte do Tribunal Europeo dos Dereitos Humanos (TEDH) en sentenzas como a do caso Toranzo Gómez c. España (solicitude núm. 26922/14).
Por todo o anterior, o Observatorio insta as autoridades do goberno de España e do goberno autonómico da Catalunya a tomaren todas as medidas necesarias para asegurar a integridade física e psicolóxica do Sr. Iñaki Rivera e do resto de integrantes do OSPDH e do SIRECOVI, así como a garantir que non sexan levados a cabo actos de persecución na súa contra, incluíndo a nivel xudicial.
Antecedentes:
A presente campaña de ataques en contra do Sr. Rivera, do OSPDH e do SIRECOVI non é un feito puntual, senón que se suma a unha longa lista de graves ataques sufridos desde o ano 2004 incluíndo insultos, descualificacións, ameazas e actos de persecución como represalia polo seu lexítimo traballo de defensa dos dereitos humanos através da denuncia de casos de torturas e/ou malos tratos en contra de persoas privadas de liberdade.
Esta campaña de ataques foi seguida con preocupación por parte do Observatorio, así como por distintos mecanismos internacionais. En 2015 o Relator de Nacións Unidas sobre a tortura e outros tratos ou penas crueis, inhumanos ou degradantes mostrou a súa preocupación polas alegacións de represalia -mesmo contra membros do OSPDH- por denunciar actos de tortura por parte de funcionarios do centro penitenciario de Quatre Camins [7]. Así mesmo, na lista de cuestións previas á presentación do sétimo relatorio periódico de España diante do Comité Contra a Tortura da ONU solicítase ao Estado que informe das investigacións realizadas sobre as alegacións de represalias contra membros do OSPDH, así como pola suposta obstrución do seu traballo de supervisión da situación dos dereitos humanos nos centros de privación de liberdade en Catalunya [8].
Acción solicitada
É favor escribir ás autoridades españolas urxíndoas a:
i. Pór fin a todo tipo de persecución en contra do Sr. Iñaki Rivera, incluíndo o proceso de criminalización;
ii. Adoptar de maneira inmediata as medidas apropiadas para garantir a integridade física e psicolóxica do Sr. Iñaki Rivera e do resto de integrantes do OSPDH e do SIRECOVI;
iii. Garantir que o Sr. Iñaki Rivera poida levar a cabo o seu lexítimo e esencial traballo de defensa dos dereitos humanos no sistema penitenciario sen obstrucións nin represalias e con todas as garantías establecidas na Declaración sobre os Defensores dos Dereitos Humanos das Nacións Unidas
iv. De maneira xeral, garantir o respecto polos dereitos humanos e as liberdades fundamentais en todo o estado, de conformidade coas normas internacionais de dereitos humanos ratificadas por España.
Direccións
– Sr. Pedro Sánchez, Presidente do Goberno de España en funcións. E-mail: prensa@comunicacion.presidencia.gob.es
– Sr. Fernando Grande-Marlaska Gómez, Ministro do Interior en funcións. E-mail: prensa@interior.es
– Sr. Josep Borrell Fontelles, Ministro de Asuntos Exteriores en funcións. E-mail: telecomunicaciones.oid@maec.es
– Sra. Ester Capella i Farré, Conselleira de Xustiza da Generalitat de Cataluña. E-mail: consellera.justicia@gencat.cat
– Sr. Amand Calderó i Montfort, Director Xeral de Servizos Penitenciarios da Generalitat de Catalunya. E-mail: acaldero@gencat.cat
– D. Cristóbal González-Aller Xurado, Embaixador Representantes Permanente de España ante as Nacións Unidas e Outros Organismos Internacionais en Xenebra. E-mail: rep.ginebraoi@maec.es
Por favor, escriban tamén ás Representacións Diplomáticas de España nos seus respectivos países.
***
Xenebra-Paris, 16 de setembro de 2019
Agradecemos que nos informen sobre calquera acción emprendida, citando o código deste chamado na súa resposta.
O Observatorio para a Protección dos Defensores de Dereitos Humanos (o Observatorio) é un programa creado en 1997 pola Organización Mundial Contra a Tortura (OMCT) e a FIDH e ten por obxectivo intervir para previr ou remediar situacións concretas de represión contra os defensores e defensoras dos dereitos humanos. OMCT e FIDH son ambos os membros de ProtectDefenders.eu, o Mecanismo da Unión Europea para Defensores de Dereitos Humanos implementado pola sociedade civil internacional.
Para contactar co Observatorio, comuníquese coa Liña de Urxencia:
· E-mail: Appeals@fidh-omct.org
· Tel. e fax: OMCT : + 41 22 809 49 39 / + 41 22 809 49 29
· Tel. e fax: FIDH : + 33 1 43 55 25 18 / + 33 1 43 55 18 80
[1] O Observatorio do Sistema Penitenciario e os Dereitos Humanos (OSPDH) da Universidade de Barcelona está integrado por profesores/as, estudantes, licenciados, posgraduados e profesionais que, mediante actividades de investigación, docentes e de observación das institucións do sistema prisional. traballan para divulgar a cultura dos dereitos humanos, defender os dereitos e liberdades das persoas e fortalecer os principios e valores do Estado democrático de dereito.
[2] O SIRECOVI é un Sistema de Rexistro e Comunicación para a protección de vítimas de Violencia Institucional creado e xestionado polo Observatori do Sistema Penitenciari i els Drets Humans, Centro de Investigación da Universidade de Barcelona (UB). Ponse en funcionamento cando se recibe unha comunicación de que unha persoa supostamente sufriu malos tratos ou torturas en espazos de privación de liberdade (por exemplo, cárceres, comisarías de policía, centros de menores ou centros de internamento de estranxeiros) ou na vía pública por algún/a axente da autoridade.
[3] Véxase Carta Aberta do Observatori de data 20 de decembro de 2018, disponíbel aquí: https://www.omct.org/es/human-rights-defenders/urgent-interventions/spain/2018/12/d25177/
[4] Véxanse comunicados de prensa das organizacións sindicais de funcionarios prisionais: http://www.ugtpresons.com/nova/index.php/hemeroteca/1652-ugtpresons-é-querellara-contra-o-srinaki-rivera-pels-delictes-d-inxuries-i-calumnies e https://agrupaciopresons.ccoo.cat/prou-mentides-i-manipulacions-exigim-respecte-i-reconeixement/
[5] O informe está disponíbel aquí:
https://www.dropbox.com/s/i3nc1wsxzjxvguk/informe%20SIRECOVI%20CAST%20WEB.pdf?dl=0
[6] Véxase por exemplo Pronunciamento da OMCT de 29 de marzo de 2018, disponíbel aquí: https://www.omct.org/es/monitoring-protection-mechanisms/statements/spain/2018/03/d24796/
[7] Véxase A/HRC/34/54/Add.3, parágrafos 449 a 451.
[8] Véxase CAT/C/ESP/QPR/7 disponíbel aquí:
https://tbinternet.ohchr.org/_layouts/treatybodyexternal/Download.aspx?symbolno=CAT%2fC%2fESP%2fQPR%2f7&Lang=é.
